Pradhanmantri Vishwakarma Yojana Features | Pradhanmantri Vishwakarma Yojana Benefits | Pradhanmantri Vishwakarma Yojana Eligibility | Pradhanmantri Vishwakarma Yojana online apply | पीएम विश्वकर्मा योजनेची उद्दिष्टे । प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये । पीएम विश्वकर्मा योजना पात्रता । पीएम विश्वकर्मा योजनेची आवश्यक कागदपत्रे। PM विश्वकर्मा योजना 2025 ऑनलाइन अर्ज कसा करावा ?
Pradhanmantri Vishwakarma Yojana
पंतप्रधान विश्वकर्मा ही केंद्रीय क्षेत्रातील योजना 17 सप्टेंबर 2023 रोजी पंतप्रधानांनी सुरू केली होती. प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना (पीएमव्हीवाय) भारतातील पारंपारिक कारागीर आणि कारागीरांना ओळख, कौशल्य, आर्थिक सहाय्य आणि विपणन सहाय्य प्रदान करून सक्षम बनवण्याचे उद्दिष्ट ठेवते. प्रमुख वैशिष्ट्यांमध्ये ओळखीसाठी प्रमाणपत्र आणि ओळखपत्र, कौशल्य विकास कार्यक्रम (मूलभूत आणि प्रगत प्रशिक्षण), टूलकिट प्रोत्साहन, तारणमुक्त कर्ज, डिजिटल व्यवहार प्रोत्साहन आणि विपणन समर्थन यांचा समावेश आहे.
या योजनेत 18 व्यवसायांमध्ये गुंतलेल्या कारागीर आणि कारागिरांचा समावेश आहे, जसे की सुतार (सुथार/बढाई), बोट बनवणारा, कवच बांधणारा, लोहार (लोहार), हातोडा आणि साधन किट बनवणारा, कुलूप बनवणारा, सोनार (सोनार), कुंभार (कुंभार), शिल्पकार (मूर्तीकार, दगडी कोरीव काम करणारा), दगड फोडणारा, मोची (चार्मकर)/ जोडे बनवणारा/पादत्राणे कारागीर, गवंडी (राजमिस्त्री), टोपली/चटई/झाडू बनवणारा/काथ्यारी विणकर, बाहुली आणि खेळणी बनवणारा (पारंपारिक), नाई (नाई), हार बनवणारा (मलकार), धोबी (धोबी), शिंपी (दरझी) आणि मासेमारी जाळी बनवणारा.
या लेखात, तुम्हाला विश्वकर्मा योजनेच्या अर्ज फॉर्म, अर्ज प्रक्रिया, आवश्यक कागदपत्रे बद्दल सविस्तर माहिती देऊ, तुम्ही सहजपणे अर्ज करू शकाल आणि इतर महत्वाच्या माहितीसाठी संपूर्ण लेख वाचा.
पीएम विश्वकर्मा योजना मुद्दे
| योजनेचे नाव | प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना |
| लाभार्थी | विश्वकर्मा समाजातील सर्व जातीच्या व्यक्ती |
| कोण अर्ज करू शकतो? | विश्वकर्मा समाजातील सर्व कारागीर |
| योजना सुरू होण्याची तारीख | 17 सप्टेंबर 2023 |
| योजना कोणी सुरू केली | पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी |
| विभाग | सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग मंत्रालय |
| योजनेची अधिकृत वेबसाइट | pmvishwakarma.gov.in |
पीएम विश्वकर्मा योजनेची उद्दिष्टे
अनेक जाती शासनाच्या विविध प्रकारच्या आर्थिक लाभाच्या योजनांपासून वंचित आहेत. तसेच त्यांना कार्यक्षेत्रातही योग्य प्रशिक्षण मिळत नाही. विश्वकर्मा समाजातील सर्व जातींना कार्यक्षेत्रात योग्य प्रशिक्षण देणे हा प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. तसेच, त्यांना स्वतःचा रोजगार सुरू करण्यासाठी अत्यंत कमी व्याजदरात कर्ज उपलब्ध करून द्यावे लागते.
या योजनेमुळे, प्रशिक्षणासाठी पैसे नसलेल्या परंतु कुशल कारागीर असलेल्या अशा सर्व जातींना सरकार आर्थिक मदत करते. विशेषतः विश्वकर्मा समाजातील कारागीरांसाठी ही योजना अत्यंत महत्त्वाची आहे. या योजनेंतर्गत आर्थिक मदत मिळाल्यास विश्वकर्मा समाजातील लोक स्वत:चा आर्थिक व सामाजिक विकास करून देशाच्या प्रगतीत हातभार लावू शकतात.
विश्वकर्मा समुदयाच्या अंतर्गत जाती विश्वकर्मा समाजाच्या अंतर्गत असलेल्या जाती विश्वकर्मा :
समाजाच्या अंतर्गत येणाऱ्या जाती सामान्यत: कारागीर, कारागीर आणि हाताचे काम जाणणाऱ्या लोकांच्या आहेत. विश्वकर्मा समाजात येणाऱ्या प्रमुख जाती खालील लेखात दाखवल्या आहेत-
- लोहार
- सोनार
- मोची
- नाई
- वॉशरमन
- शिंपी
- कुंभार
- शिल्पकार
- सुतार
- जपमाळ
- राज मिस्त्री
- बोट बांधणारे
- शस्त्रे निर्माते
- लॉकस्मिथ
- मासे जाळी
- हातोडा आणि टूलकिट निर्माता
- टोपली, चटई, झाडू निर्माते
- पारंपारिक बाहुली आणि खेळणी निर्माते
पीएम विश्वकर्मा योजनेचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये :
- प्रत्येकजण पीएम विश्वकर्मा योजनेचा लाभ घेऊ शकतो.
- पीएम विश्वकर्मा योजनेअंतर्गत लोकांना मोफत व्यावसायिक कौशल्य प्रशिक्षण दिले जाईल.
- पीएम विश्वकर्मा योजनेअंतर्गत, प्रशिक्षणादरम्यान व्यक्तीला प्रतिदिन ₹ 500 स्टायपेंड दिले जाईल.
- सर्व लोकांना त्यांच्या गरजेनुसार टूलकिट खरेदी करण्यासाठी 15,000 रुपये दिले जातील.
- स्वत:चा उद्योग सुरू करू इच्छिणाऱ्या लोकांना सरकार 3 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज देणार आहे.
- या योजनेंतर्गत सर्वप्रथम 1 लाख रुपयांचे कर्ज दिले जाते, ज्याची परतफेड करण्यासाठी सरकार 18 महिन्यांचा कालावधी देईल.
- पहिल्या कर्जाची यशस्वी परतफेड केल्यानंतर, सरकार 2 लाख रुपयांचे दुसरे कर्ज देते, ज्याची परतफेड करण्यासाठी सरकार 30 महिन्यांचा कालावधी देते.
- प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेंतर्गत, लाभार्थ्याने नोंदणीच्या तारखेपूर्वी 5 वर्षे कोणत्याही सरकारी योजनेंतर्गत कर्ज घेतले नसेल तरच त्यांना कर्ज दिले जाईल.
- प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेंतर्गत प्रशिक्षण घेतल्याबद्दल, तुम्हाला प्रमाणपत्र देखील दिले जाते.
कारागीर आणि हस्तकला व्यक्तींना फायदे :
या योजनेत कारागीर आणि हस्तकला व्यक्तींना खालील फायदे देण्याची तरतूद आहे:
- मान्यता: पंतप्रधान विश्वकर्मा प्रमाणपत्र आणि ओळखपत्राद्वारे कारागीर आणि हस्तकला व्यक्तींना मान्यता.
- कौशल्य सुधारणा: 5-7दिवसांचे मूलभूत प्रशिक्षण आणि 15दिवस किंवा त्याहून अधिक प्रगत प्रशिक्षण, ज्यासाठी दररोज 500 रुपये स्टायपेंड दिले जाते.
- टूलकिट प्रोत्साहन: मूलभूत कौशल्य प्रशिक्षणाच्या सुरुवातीला ई-व्हाउचरच्या स्वरूपात 15,000 रुपयांपर्यंतचे टूलकिट प्रोत्साहन.
- क्रेडिट सपोर्ट: अनुक्रमे 18 महिने आणि 30 महिन्यांच्या कालावधीसह 1लाख आणि 2लाख रुपयांच्या दोन टप्प्यात 3लाख रुपयांपर्यंतचे संपार्श्विक मोफत एंटरप्राइझ डेव्हलपमेंट कर्ज 5% निश्चित केलेल्या सवलतीच्या व्याजदरावर, भारत सरकार 8% पर्यंत अनुदान देते. ज्या लाभार्थ्यांनी मूलभूत प्रशिक्षण पूर्ण केले आहे त्यांना 1लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्ज मदतीचा पहिला हप्ता मिळेल. ज्या लाभार्थ्यांनी पहिला हप्ता घेतला आहे आणि एक मानक कर्ज खाते राखले आहे आणि त्यांच्या व्यवसायात डिजिटल व्यवहार स्वीकारले आहेत किंवा प्रगत प्रशिक्षण घेतले आहे त्यांना दुसरा कर्ज हप्ता उपलब्ध असेल.
- डिजिटल व्यवहारासाठी प्रोत्साहन: प्रत्येक डिजिटल पे-आउट किंवा पावतीसाठी प्रत्येक डिजिटल व्यवहारासाठी दरमहा जास्तीत जास्त 100 व्यवहारांसाठी 1 रुपये इतकी रक्कम लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा केली जाईल.
- मार्केटिंग सपोर्ट: कारागीर आणि कारागीरांना गुणवत्ता प्रमाणपत्र, ब्रँडिंग, GeM सारख्या ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवर ऑनबोर्डिंग, जाहिरात, प्रसिद्धी आणि मूल्य साखळीशी जोडणी सुधारण्यासाठी इतर मार्केटिंग क्रियाकलापांच्या स्वरूपात मार्केटिंग सपोर्ट प्रदान केला जाईल.
वरील फायद्यांव्यतिरिक्त, ही योजना औपचारिक MSME इकोसिस्टममध्ये ‘उद्योजक’ म्हणून उद्योग सहाय्यक प्लॅटफॉर्मवर लाभार्थ्यांना सामील करेल. लाभार्थ्यांची नोंदणी पीएम विश्वकर्मा पोर्टलवर आधार-आधारित बायोमेट्रिक प्रमाणीकरणासह कॉमन सर्व्हिस सेंटरद्वारे केली जाईल. लाभार्थ्यांची नोंदणी तीन-चरण पडताळणीद्वारे केली जाईल ज्यामध्ये ग्रामपंचायत/ULB स्तरावर पडताळणी, जिल्हा अंमलबजावणी समितीद्वारे पडताळणी आणि शिफारस आणि स्क्रीनिंग समितीद्वारे मान्यता यांचा समावेश असेल.
पीएम विश्वकर्मा योजना पात्रता :
- विश्वकर्मा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी व्यक्ती भारतीय असणे आवश्यक आहे.
- या योजनेचा लाभ कुटुंबातील एका सदस्यालाच मिळणार आहे
- अर्जदाराचे वय किमान 18 वर्षे असणे आवश्यक आहे
- केंद्र सरकार, राज्य सरकार किंवा स्वयंरोजगार व्यवसाय उदा. PMEGP,पीएम स्वानिधी, मुद्रा गेल्या 5 वर्षात क्रेडिट बेस योजनांतर्गत कर्ज घेतलेले नसावे
- सरकारी सेवेत असलेली व्यक्ती आणि त्यांचे कुटुंबीय या योजनेंतर्गत पात्र असणार नाहीत.
- अर्जदाराकडे जात प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे.
पीएम विश्वकर्मा योजनेची आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- ई श्रम कार्ड शिधापत्रिका
- मोबाईल नंबर आणि ई-मेल आयडी
- पत्त्याचा पुरावा
- जात प्रमाणपत्र पासपोर्ट आकाराचा फोटो
पीएम विश्वकर्मा योजना 2025 ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?
- सर्वप्रथम,तुम्हाला पीएम विश्वकर्मा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल. अधिकृत वेबसाइटच्या होमपेज वर , तुम्हाला या योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी अर्ज करा बटण दिसेल, त्यावर क्लिक करा.
- होमपेज वर लॉगिन करून CSC पोर्टलवर तुमचा यूजर आयडी आणि पासवर्ड टाकून लॉगिन करा. जिथे हा योजनेचा अर्ज तुमच्यासमोर उघडेल
- सर्वप्रथम तुम्हाला तुमचा मोबाईल नंबर आणि आधार क्रमांक टाकून या अर्जाची पडताळणी करावी लागेल. त्यानंतर स्क्रीनवर दिलेल्या सूचनांनुसार तुम्हाला अर्ज भरावा लागेल.
- यानंतर तुम्हाला काही आवश्यक कागदपत्रे ऑनलाइन अपलोड कराव्या लागतील.
- अपलोड केल्यानंतर, तुमचे विश्वकर्मा प्रमाणपत्र डाउनलोड करा.
- तुम्हाला प्रमाणपत्रामध्ये एक डिजिटल आयडी मिळेल ज्याचा वापर करून तुम्ही लॉग इन करू शकता.
- यानंतर, लॉगिन बटणावर क्लिक करा आणि तुमचा नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांक टाकून पुन्हा लॉग इन करा आणि इतर माहिती टाकून अर्ज पूर्ण करा.
विश्वकर्मा योजना अर्जाची स्थिती कशी तपासायची?
- विश्वकर्मा योजना अर्जाची स्थिती जाणून घेण्यासाठी, सर्वप्रथम तुम्हाला विश्वकर्मा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
- साइटला भेट दिल्यानंतर, तिच्या अधिकृत वेबसाइटचे मुख्यपृष्ठ आपल्यासमोर उघडेल.
- होम पेजवर, विश्वकर्मा श्रम सन्मान योजनेशी संबंधित पर्याय दिसतील, तुम्हाला योजनेच्या स्थितीशी संबंधित पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- येथे तुमचा अर्ज क्रमांक टाकून तुम्ही तुमच्या अर्जाची स्थिती जाणून घेऊ शकता.
विश्वकर्मा योजना अर्ज फॉर्म PDF कसा डाउनलोड करायचा?
विश्वकर्मा योजनेचा अर्ज PDF मध्ये डाउनलोड करण्यासाठी , सर्व पात्र उमेदवारांना योजनेशी संबंधित अधिकृत वेबसाइट किंवा विश्वकर्मा योजनेचे पोर्टल pmvishwakarma.gov.in ला भेट द्यावी लागेल आणि जर भविष्यात योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज करण्याची सुविधा सुरू झाली, तर योजनेचा अर्ज तेथून PDF स्वरूपात डाउनलोड करता येईल.
सरकारने अधिकृत वेबसाइट किंवा विश्वकर्मा योजना पोर्टल सुरू केले आहे. योजनेच्या लाँचिंगच्या दिवशीच हे पोर्टल लाँच करण्यात आले.
तुम्ही कॉमन सर्व्हिस सेंटर्सद्वारे पीएम विश्वकर्मा योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज करू शकता आणि अधिकृत पोर्टलवर विश्वकर्मा म्हणून नोंदणी करू शकता.
पीएम विश्वकर्मा योजना लॉगिन :
- पीएम विश्वकर्मा योजना पोर्टलवर लॉग इन करण्यासाठी, सर्वप्रथम तुम्हाला पीएम विश्वकर्मा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
- यानंतर तुम्हाला येथे लॉगिन पर्यायावर क्लिक करावे लागेल. यानंतर तुम्हाला अर्जदार/लाभार्थी लॉगिनवर क्लिक करावे लागेल.
- यानंतर तुमच्या सर्वांसमोर एक नवीन पेज उघडेल. येथे तुम्हाला पीएम विश्वकर्मा योजनेत नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांक टाकावा लागेल. यानंतर स्क्रीनवर दिसणारा कप्टचा टाकावा लागेल. यानंतर, तुम्हाला लॉगिन करण्यासाठी लॉगिन पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- यानंतर तुम्ही पीएम विश्वकर्मा योजनेच्या डॅशबोर्डवर यशस्वीपणे लॉग इन कराल. येथे तुम्ही पीएम विश्वकर्मा योजनेशी संबंधित सर्व कामे करू शकता. पीएम विश्वकर्मा योजनेचा डॅशबोर्ड तुम्हाला सरकारने उपलब्ध करून दिला आहे.
पीएम विश्वकर्मा योजना पडताळणी लॉगिन :
- विश्वकर्मा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जिल्हास्तरीय अधिकाऱ्यांसाठी हा पर्याय देण्यात आला आहे.
- या पर्यायाचा वापर करून, ग्रामपंचायत, ब्लॉक आणि जिल्हा अधिकारी लॉग इन करून लाभार्थ्यांची पडताळणी करू शकतात.
- या योजनेमध्ये हा पर्याय प्रामुख्याने लाभार्थ्यांच्या पडताळणीसाठी देण्यात आला आहे, ज्याद्वारे ग्रामपंचायत, ब्लॉक आणि जिल्हा स्तरावरील अधिकारी लॉग इन करून लाभार्थ्यांची पडताळणी करू शकतात.
अधिक माहितीसाठी : पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजना – फायदे,व्याजदर
पीएम विश्वकर्मा योजना कर्ज देणारी संस्था / डीपीए लॉगिन :
- प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर प्रशिक्षण संस्थांसाठी हा पर्याय देण्यात आला आहे.
- पीएम विश्वकर्मा योजनेअंतर्गत कौशल्य व्यावसायिक प्रशिक्षण दिले जाते ज्यासाठी प्रशिक्षण देणाऱ्या संस्था या पर्यायाचा वापर करून लॉग इन करू शकतात.
PM विश्वकर्मा योजना CSC लॉगिन :
- कोणताही CSC वापरकर्ता प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर हा पर्याय वापरून वेबसाइटवर लॉग इन करू शकतो.
- यानंतर तो अर्जदारांचे अर्ज सीएससीद्वारे ऑनलाइन सबमिट करू शकतो.
- हा पर्याय CSC धारकांसाठी देण्यात आला आहे जेणेकरून CSC धारक अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करू शकतील.
पीएम विश्वकर्मा योजना प्रशासक लॉगिन :
- प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर राज्यस्तरीय अधिकाऱ्यांसाठी हा पर्याय देण्यात आला आहे.
- या पर्यायाचा वापर करून, राज्यस्तरीय अधिकारी योजनेअंतर्गत विश्लेषणे पाहू शकतात.
- याद्वारे तुम्ही योजना पूर्णपणे व्यवस्थापित करू शकता. हा पर्याय राज्यस्तरीय अधिकाऱ्यांसाठी देण्यात आला आहे.
अधिक माहितीसाठी : एसबीआय गृहकर्जासाठी अर्ज कसा करावा?