Pradhanmantri Vidyalaxmi Scheme 2025 : Features & Benefits | पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजना – फायदे,व्याजदर आणि अर्ज कसा करावा

Pradhanmantri Vidyalaxmi Scheme Features & Benefits | Pradhanmantri Vidyalaxmi Scheme Eligibility | Pradhanmantri Vidyalaxmi Scheme Interest rates & charges | Pradhanmantri Vidyalaxmi Scheme Documents | पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेचे वैशिष्ट्ये, फायदे, पात्रता, कागदपत्रे, व्याजदर आणि अर्ज कसा करावा?

Pradhanmantri Vidyalaxmi Scheme

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाची योजना आहे जी उच्च शिक्षणासाठी विद्यार्थ्यांना शिक्षण कर्ज देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. जेणेकरून भारतातील विद्यार्थ्यांना दर्जेदार उच्च शिक्षण घेण्यापासून आर्थिक अडचणी येऊ नयेत ही योजना विद्यार्थ्यांना एकाच पोर्टलवरून विविध बँकांचे शिक्षण कर्ज मिळवण्यासाठी मदत करते.

देशातील 860 दर्जेदार उच्च शैक्षणिक संस्थांमध्ये प्रवेश मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांना तारणमुक्त, हमीमुक्त शिक्षण कर्ज देण्यासाठी एक विशेष कर्ज उत्पादन सुरू करण्यात आले आहे. हे कर्ज सोप्या, पारदर्शक, विद्यार्थी-अनुकूल आणि पूर्णपणे डिजिटल अर्ज प्रक्रियेद्वारे उपलब्ध करून दिले आहे. शिवाय, 8 लाख रुपयांपर्यंत वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी, या योजनेत 10लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जावर 3% व्याज सवलत देखील दिली जाईल. जर तुम्हाला या योजनेअंतर्गत कोणत्याही बँकेची माहिती, अर्ज प्रक्रिया किंवा इतर सहाय्य हवे असेल, तर पूर्ण लेख वाचा जेणेकरून तुम्हाला माहिती मिळेल.

शैक्षणिक कर्ज म्हणजे काय?
प्रतिष्ठित शैक्षणिक संस्थांमधून दर्जेदार शिक्षण घेऊ इच्छिणाऱ्या इच्छुक विद्यार्थ्यांसाठी, शैक्षणिक कर्ज हा ते मिळविण्याचा सर्वोत्तम मार्ग आहे. ही मुळात बँकांद्वारे प्रदान केलेली एक क्रेडिट सुविधा आहे जी विद्यार्थ्यांना त्यांचे इच्छित शिक्षण घेण्यासाठी भारतातील आणि परदेशातील नामांकित महाविद्यालये किंवा विद्यापीठांमध्ये प्रवेश मिळविण्यास मदत करते. शैक्षणिक कर्जाच्या मदतीने, विद्यार्थी आणि पालक दोघेही प्रवेश प्रक्रियेत कराव्या लागणाऱ्या शिक्षण शुल्क आणि इतर संबंधित खर्चाची भरपाई करू शकतात. शैक्षणिक कर्ज निधी, शिष्यवृत्ती, वित्तपुरवठा आणि बक्षिसांच्या स्वरूपात दिले जाते आणि कधीकधी रोख स्वरूपात देखील दिले जाते

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेचा उद्देश :
पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेचा मुख्य उद्देश पात्र विद्यार्थ्यांना हमी-मुक्त, तारण-मुक्त कर्ज प्रदान करणे आहे.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेचे वैशिष्ट्ये :

• विद्यार्थी एकाच वेळी तीन बँकांकडून कर्जासाठी अर्ज करण्यासाठी एकच अर्ज फॉर्म भरू शकतात. यामुळे अर्ज प्रक्रिया सुलभ होते आणि अनेक कागदपत्रे सादर करण्याची आवश्यकता कमी होते.
• जर विद्यार्थ्यांच्या कुटुंबाचा वार्षिक उत्पन्न ₹4.5 लाखांपर्यंत असेल आणि ते तांत्रिक/व्यावसायिक कोर्स करत असतील, तर त्यांना संपूर्ण व्याज सवलत मिळू शकते.
• ₹7.5 लाखांपर्यंतच्या कर्जावर 75% क्रेडिट गॅरंटी: केंद्र सरकार ₹7.5 लाखांपर्यंतच्या शिक्षण कर्जावर 75% क्रेडिट गॅरंटी देते, ज्यामुळे बँकांना कर्ज वितरणात मदत होते.
• अर्जदार पोर्टलच्या डॅशबोर्डद्वारे रिअल-टाइममध्ये त्यांच्या कर्ज अर्जांची स्थिती ट्रॅक करू शकतात. बँका प्रक्रिया स्थिती देखील अद्यतनित करतात, कर्ज मंजुरी प्रक्रियेत पारदर्शकता सुनिश्चित करतात.
• पोर्टल विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक कर्जाशी संबंधित तक्रारी किंवा प्रश्न थेट बँकांना ईमेल करण्यास सुलभ करते. हे वैशिष्ट्य विद्यार्थ्यांच्या चिंता त्वरित सोडवल्या जातात याची खात्री करते.
• विद्यार्थी पोर्टलद्वारे माहिती मिळवू शकतात आणि सरकारी शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करू शकतात, ज्यामुळे त्यांच्या शिक्षणासाठी अतिरिक्त आर्थिक सहाय्य मिळते.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेचे फायदे :

• भारतातील टॉप 860 उच्च शिक्षण संस्थांमध्ये प्रवेश मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांना पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत आर्थिक मदत मिळेल.
• पीएम विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत उच्च शिक्षण घेण्यासाठी गुणवंत विद्यार्थ्यांना हमी-मुक्त, तारण-मुक्त कर्ज दिले जाईल.
• पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत, विद्यार्थ्यांना ₹7.5 लाखांपर्यंतच्या कर्जावर केंद्र सरकार 75% क्रेडिट गॅरंटी देते, . यामुळे बँकांना विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक कर्ज उपलब्ध करून देण्यात मदत होईल.
• ज्या विद्यार्थ्यांना वार्षिक 8लाख रुपयांपर्यंतचे कौटुंबिक उत्पन्न आहे किंवा ज्या विद्यार्थ्यांच्या पालकांचे वार्षिक उत्पन्न ₹8 लाखांपेक्षा कमी आहे. त्यांना कर्ज स्थगितीच्या कालावधीत १० लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जासाठी ३% व्याज सवलत ( (सब्सिडी) मिळेल.
• Vidya Lakshmi Yojana वरून अर्ज प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन आहे — अर्ज भरणे, कागदपत्र अपलोड करणे आणि कर्जाची स्थिती पाहणे सर्व काही एका ठिकाणी करता येते.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजेनच्या पात्रता :

• विद्यार्थी भारतीय नागरिक असावा.
• वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न ₹8 लाखांपेक्षा कमी असावे.
• ओसीआय/पीआयओ श्रेणीतील विद्यार्थी भारतात शिक्षण घेण्यासाठी पात्र आहेत.
• दरवर्षी नवीनतम NIRF रँकिंग वापरून QHEI ची यादी अपडेट केली जाते. पदवी/पदविका कार्यक्रमांसाठी MOE द्वारे ओळखल्या जाणाऱ्या टॉप 860 QHE मध्ये खुल्या स्पर्धा परीक्षा/ गुणवत्तेवर आधारित प्रवेशाद्वारे प्रवेश घेतलेले विद्यार्थी
• अन्य शासकीय शिष्यवृत्ती लाभार्थींना ही योजना लागू नाही.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेचे व्याज दर : पीएम विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत विविध बँकांद्वारे दिल्या जाणार्‍या शिक्षण कर्जाचे व्याज दर खालीलप्रमाणे आहेत:

सरकारी बँका (Public Sector Banks):
भारत सरकारच्या बँका (SBI, PNB, Bank of Baroda, etc.):
भारतामध्ये शिक्षणासाठी: साधारणतः 8% ते 9.5% वार्षिक व्याज दर.
परदेशी शिक्षणासाठी: साधारणतः 9.5% ते 11% वार्षिक व्याज दर

खाजगी बँका (Private Sector Banks):
उदाहरणार्थ HDFC, ICICI, Axis, Kotak Mahindra, etc.:
भारतामध्ये शिक्षणासाठी: साधारणतः 9% ते 12% वार्षिक व्याज दर.
परदेशी शिक्षणासाठी: साधारणतः 10% ते 13% वार्षिक व्याज दर.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे :

• अर्जदार आणि सह-अर्जदारांचे केवायसी
• अर्जदार / सह-अर्जदारांचे 2पासपोर्ट आकाराचे फोटो
• पॅन कार्ड आणि आधार हे अनिवार्य कागदपत्र आहे.
• शैक्षणिक नोंदींचा पुरावा/मागील पात्रता गुणपत्रकांची स्व-प्रमाणित प्रत
• प्रवेश परीक्षेच्या निकालाचे ऑफर लेटर किंवा प्रवेश पत्र
• संस्थेच्या अभ्यासाच्या खर्चाचे विवरणपत्र
• उत्पन्नाचा दाखला
• गेल्या 6महिन्यांचे बँक खाते विवरण

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत कर्जासाठी अर्ज नोंदणी कशी करावी ?

• प्रधानमंत्री विद्यालक्ष्मी (पीएम-विद्यालक्ष्मी) योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.

• होमपेज लॉगिन या टॅबवर क्लिक करून विद्यार्थी लॉगिन वर क्लिक करा. पुढील स्क्रीनवर, “खाते तयार करा” वर क्लिक करा, तुम्हाला “विद्यार्थी नोंदणी” पेजवर जाईल.

• नोंदणी फॉर्ममध्ये, खालील अनिवार्य तपशील प्रदान करा – अर्जदाराचे नाव, मोबाइल नंबर, ईमेल आयडी. ओटीपी द्वारे मोबाइल नंबर आणि ईमेल आयडी सत्यापित करा. पासवर्ड तयार करा. त्यात किमान 8अक्षरे असणे आवश्यक आहे. ( अपरकेस आणि लोअरकेस अक्षरे, संख्या आणि विशेष वर्णांचे संयोजन)
• पासवर्डची पुष्टी करा, कॅप्चा कोड भरा, अटी आणि गोपनीयता शी सहमत व्हा आणि नोंदणी करण्यासाठी “सबमिट करा” वर क्लिक करा. नोंदणी केल्यानंतर, तुम्हाला एसएमएस/ईमेल/व्हॉट्सअॅपवर एक पुष्टीकरण संदेश मिळेल.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत कर्जासाठी अर्ज कसा करावा?

• प्रधानमंत्री विद्यालक्ष्मी योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या
• होमपेज लॉगिन या टॅबवर क्लिक करून विद्यार्थी लॉगिन वर क्लिक करा.. पुढील स्क्रीनवर, तुमचे लॉगिन तपशील, म्हणजेच वापरकर्ता आयडी आणि पासवर्ड प्रदान करा. तुमचा नोंदणीकृत ईमेल तुमचा वापरकर्ता आयडी असेल.
• कॅप्चा कोड भरा, “अटी आणि गोपनीयता” ला सहमती द्या आणि “लॉगिन” वर क्लिक करा. तुमच्या मोबाइल नंबर / ईमेल आयडीवर प्राप्त झालेला ओटीपी प्रदान करा.
• विद्यार्थ्यांच्या होमपेज मध्ये, शैक्षणिक कर्जासाठी अर्ज करा वर क्लिक करा, तुम्हाला योजनेच्या ऑनलाइन अर्ज फॉर्मवर नेले जाईल.
• अर्ज फॉर्ममध्ये, सर्व अनिवार्य फील्ड भरा आणि सर्व अनिवार्य कागदपत्रे निर्दिष्ट स्वरूपात आणि आकारात अपलोड करा.
• ड्रॉपडाउनमधून पसंतीची बँक आणि शाखा निवडा. प्रदान केलेली सर्व माहिती आणि अपलोड केलेले कागदपत्रे काळजीपूर्वक पुनरावलोकन करा. आवश्यक त्या दुरुस्त्या करा.
• अटी आणि शर्ती आणि गोपनीयता धोरण (जर असेल तर) मान्य करा आणि त्यांना सहमती द्या. तुमचा अर्ज सबमिट करण्यासाठी “अंतिम सबमिट करा” वर क्लिक करा. तुम्हाला एक पुष्टीकरण संदेश मिळेल.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत कर्ज अर्जाची स्थिती ट्रॅक कशी करावी ?

• तुमच्या पीएम-विद्यालक्ष्मी खात्यात लॉग इन केल्यानंतर. विद्यार्थ्यांच्या होमपेज मध्ये, मेनूमधील कर्ज अर्जाचा मागोवा घ्या विभागात क्लिक करा.
• ड्रॉपडाउन सूचीमधून तुमचा कर्ज अर्ज क्रमांक निवडा.
• तुमच्या अर्जाची सध्याची स्थिती प्रदर्शित होईल. तुमच्या अर्जाची प्रत डाउनलोड करण्यासाठी, अर्ज पीडीएफ डाउनलोड करा वर क्लिक करा.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत कर्ज व्याज अनुदानासाठी अर्ज कसा करावा ?

• तुमचे शैक्षणिक कर्ज बँकेकडून मंजूर आणि वितरित झाल्यानंतर, पीएम-विद्यालक्ष्मी वेबसाइटवर लॉग इन करा.
• विद्यार्थ्यांच्या होमपेज मध्ये, मेनूमधून व्याज अनुदानासाठी अर्ज करा निवडा.
• व्याज अनुदानाचा दावा करा वर क्लिक करा आणि आवश्यक तपशील भरा.
• उत्पन्न प्रमाणपत्र किंवा परिशिष्ट 6(तुमच्या संस्थेने प्रदान केलेले) अपलोड करा.
• फॉर्म सबमिट करा. तुम्हाला एसएमएस/ईमेल/व्हॉट्सअॅप द्वारे पुष्टीकरण मिळेल.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजना संदर्भात तक्रार कशी नोंदवावी ?

• मेनूमधून “तक्रार सुरू करा” विभागात जा. “नवीन तक्रार नोंदवा” वर क्लिक करा.
• तुमचा कर्ज अर्ज क्रमांक द्या. तक्रार प्रकार आणि उपप्रकार निवडा. संबंधित बँक निवडा.
• समस्येचे तपशीलवार वर्णन करा आणि सहाय्यक कागदपत्रे अपलोड करा (पीडीएफ/जेपीईजी/पीएनजी, कमाल 200केबी). तक्रार सबमिट करा.
• ट्रॅकिंगसाठी तक्रार आयडी तयार केला जाईल. उत्तर पहा अंतर्गत स्थिती तपासा आणि निराकरण न झाल्यास तक्रार पुन्हा नोंदवा.

पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी अंतर्गत व्याज अनुदान :
पंतप्रधान विद्यालक्ष्मी योजनेअंतर्गत, ज्या विद्यार्थ्यांना वार्षिक 8 लाख रुपयांपर्यंतचे कौटुंबिक उत्पन्न आहे किंवा ज्या विद्यार्थ्यांच्या पालकांचे वार्षिक उत्पन्न ₹8 लाखांपेक्षा कमी आहे. त्यांना कर्ज स्थगितीच्या कालावधीत 10 लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जासाठी 3% व्याज सवलत मिळेल. तथापि, इतर कोणत्याही सरकारी शिष्यवृत्ती किंवा व्याजदर सवलतीच्या योजनांचा लाभ घेणारे विद्यार्थी या योजनेअंतर्गत व्याजदर सवलतीसाठी पात्र नाहीत.

अधिक माहितीसाठी : एचडीएफसी बँक होम लोन माहिती

FAQ ( वारंवार विचारलेले प्रश्ने )